GIỚI THIỆU VỀ THIẾT BỊ DẠY HỌC SỐ
1. Thiết bị dạy học là gì?
Thiết bị dạy và học
bao gồm các các phương tiện mang tin, phương tiện kỹ thuật dạy học và phương
tiện tương ứng được sử dụng trực tiếp trong quá trình dạy học để truyền tải nội
dung, tương tác với phương pháp dạy học nhằmđạt mục tiêu xác định.
Thiết bị dạy và học là toàn bộ sự vật, hiện tượng tham gia vào quá
trình dạy học, đóng vai trò là công cụ hay điều kiện để GV và HS sử dụng làm
khâu trung gian tác động vào đối tượng dạy học. Thiết bị dạy và học có chức
năng khơi dậy, dẫn truyền và làm tăng sức mạnh tác động của người dạy đến nội
dung và người học.
Tư liệu dạy học gồm bộ tranh ảnh, video clip, phần mềm mô phỏng,
thí nghiệm ảo; thiết bị thí nghiệm thực hành được kết nối và có thể tương tác
được trên máy tính.
Sản phẩm có thể thay thế các thiết bị dạy học truyền thống hoặc
những thiết bị thí nghiệm, dụng cụ thí nghiệm không thể sử dụng được trong lớp
học; sản phẩm dự thi không vi phạm các quy định của Luật Sở hữu Trí tuệ và các
quy định pháp luật liên quan (nếu có).
Như vậy, cần quan
tâm tới các dấu hiệu sau đây của thiết bị dạy và học:
- Một vật (hay một hiện tượng) nào đó được coi là thiết bị dạy và
học khi nó đượcđặt trong mối quan hệ giữa nó vớiđối tượng dạy: nghĩa là khi
được GV hay học viên dùng làm công cụ hayđiều kiện để hoạtđộng dạy họcđược tiến
hành (đều là khâu trung gian nhưng công cụ thiên về mặt tácđộng thực tế, còn
phương tiện thiên về mặt chức năng).
- Phương tiện có chức năng khơi dậy, dẫn truyền và làm tăng sức
mạnh tác động của GV hoặc học viên lên nội dung dạy học. Dođómột phương tiện
chỉ trở thành thiết bị dạy và học khi GV và HS biết cách sử dụng nó; mặt khác,
sẽ có sự phân biệt giữa phương tiện dạy học của GV và phương thức học tập của
HS trong sự quan hệ chuyển hoá lẫn nhau.
- Yếu tố quyết định trình độ hoạt động dạy học không phải dạy và
học cái gì, mà dạy và học cáiđóbằng phương pháp và phương tiện nào? Để
nâng cao hiệu quả dạy học, cần phải nâng cao tính hiệu quả dạy học, cần phải
nâng cao tính hiện đại của các thiết bị dạy và học và trìnhđộ sử dụng chúng của
người dạy và người học.
2. Thiết bị dạy học số (TBDHS) là gì?
Theo thông tin từ bộ GD&ĐT, TBDHS
là thiết bị dạy học được xây dựng/thiết kế/số hóa để sử dụng hoàn toàn hoặc một
phần trên môi trường số phục vụ cho công tác dạy và học. Cụ thể:
- Tư liệu dạy học: Bộ tranh
ảnh, video clip;
- Phần mềm mô phỏng, thí
nghiệm ảo;
- Thiết bị thí nghiệm thực
hành được kết nối và có thể tương tác được trên máy tính;
- Các sản phẩm không thuộc 3
điểm trên nhưng có thể sử dụng trên môi trường số để tăng cường sự trải nghiệm
của người học và có thể thay thế thiết bị dạy học truyền thống.
Hiện nay có rất
nhiều công cụ hỗ trợ thầy cô trong quá trình chuyển đổi số thiết bị dạy học.
Những cái tên phổ biến có thể kể đến:
- Làm hình ảnh, video clip: Canva, bộ công cụ của Adobe, iSpring
Suite, Cap Cut,...
- Mô phỏng thí nghiệm ảo: Crocodile Physics, PhET, 3D album,
Virtual Lab,...
- Trò chơi kiểu trắc nghiệm: Quizizz, Kahoot.
TBDHS không
phải là bài giảng E-learning. TBDHS là
thiết bị phục vụ cho việc dạy học đã được số hoá. Thầy cô có thể hiểu đơn giản:
đây là thiết bị được sử dụng trong một hoạt động dạy học, còn E-Learning là một
bài giảng điện tử trọn vẹn.
Khơi gợi hứng thú và
khả năng sáng tạo
Thực tế đã chỉ ra rằng, việc dạy và học cùng thiết bị tương tác
mang lại hiệu quả cao hơn nhiều so với cách giảng dạy truyền thống.
Thiết bị giáo dục hiện đại sẽ xóa bỏ đi sự nhàm chán, cảm giác mệt
mỏi, khơi gợi được sự hứng thú cho thầy cô trong quá trình giảng và thu hút học
sinh tập trung nhiều hơn trong suốt buổi học. Đồng thời với sự mới lạ, tính
năng hiện đại cũng tạo được sự tò mò cho người tham gia, từ đó phát triển khả
năng tư duy sáng tạo cho tất cả học viên.
Nâng cao chất lượng
quản lý giáo dục
Việc ứng dụng các thiết bị công nghệ hiện đại vào các lớp học,
trung tâm không chỉ hỗ trợ cho quá trình giảng dạy mà còn giúp nâng cao chất
lượng quản lý giáo dục.
Các thiết bị như Bảng tương tác, màn hình tương tác có gắn camera
giúp ghi lại buổi học, theo sát quá trình dạy và học của thầy và trò. Đồng thời
tính năng lưu trữ lại giáo án cũng giúp nhà trường trong việc theo dõi, đánh
giá chất lượng giảng dạy của các giáo viên.
Tăng tính tương tác
giữa cô và trò
Nếu như lớp học truyền thống với bảng đen phấn trắng, phần lớn thời
gian giáo viên sẽ chỉ giảng dạy, học sinh ngồi nghe và ghi chép, thì với thiết
bị tương tác, học sinh được tương tác trực tiếp với bài giảng của giáo
viên trên màn hình bằng những thao tác như ghi chú, chỉnh sửa, viết, vẽ,..
Thiết bị dạy học đóng một vai trò rất quan trọng hỗ trợ tích cực
cho quá trình dạy và học. Khi có đầy đủ thiết bị dạy học tốt, đạt tiêu chuẩn để
hỗ trợ thì chúng ta mới có thể tổ chức được quá trình dạy và học đạt được hiệu
quả cao, kích thích được tư duy người học, huy động được đa số người học tham
gia thực sự vào quá trình này, kích thích được sự tìm tòi ham học hỏi của người
học.
Trong đổi mới phương pháp dạy học thì thiết bị dạy học là yếu tố
không thể thiếu được. Thiết bị dạy học giúp người học tự khai thác và tiếp nhận
tri thức một cách trực quan sinh động dưới sự hướng dẫn của người dạy một cách
tích cực, kết hợp được giữa lý thuyết và thực hành.
Có thể nói, thiết bị dạy học chính là yếu tố ảnh hưởng nhiều nhất
đến nội dung và việc đổi mới phương pháp dạy học, là công cụ mà giáo viên trực
tiếp sử dụng để thực hiện hoạt động dạy của mình, thông qua đó, giúp học sinh,
sinh viên lĩnh hội kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hoàn thiện nhân cách trong
suốt quá trình học